Look What They’ve Done To My Art Ma; Mobil sanata ne oldu?

Melanie ve “Look What They’ve Done To My Song Ma”  aklıma düştü! 1947 doğumlu Melanie benim müzik idollerimdendir. “Look What They’ve Done to My Song, Ma” adlı parçası ise ciğerimi dağlayan sistem eleştirisi yapan protest bir şarkıdır. Asında , Melanie’nin kişiliği ile uyumludur. Melanie’nin müzik dünyasındaki bağımsızlık mücadelesinin ve sanatçı olarak kimliğini koruma çabasını gösterir. Melodisiyle dinleyiciyi içine çekerken, sözleriyle sistem eleştirisi yapan bir şarkıdır. Folk müzik tarihinin önemli parçalarından biri olarak kabul edilen bu eser, Melanie’nin sanatsal yönünü ve duygusallığını yansıtır.

Melanie’nin folk, rock, gospel ve pop türlerini harmanlayan tarzı vardır. 1970 de yaptığı bu şarkısını 1971 de Nino Simone, 1972 de rey Charles ve 2012 de Miley Cyrus yorumlanmış ve bu yorumlar parçayı  çok tanınır kılmıştır. Bu parça her nedense beni mobil sanatçı arkadaşlarımla  Covid 19 pandemisi öncesi yoğun bir şekilde meşgul eden mobil sanat akımının bugünkü durumuna taşıdı. 10 yıldır TuMobArt üyesi arkadaşlarımla çok emek verdiğimiz on 4 senede mobil sanat akımının nereden nereye geldiğini biraz araştırdım. www.tumobart.com web sitesinde göreceğiniz Türk mobil sanatçısı arkadaşlarımla neler yaptığımıza baktım. Bol sanat eserleri üretmişiz, sergiler ve konferanslar, geziler düzenlemişiz. Peki bugün neredeyiz? geçmişe ve geleceğe biraz bakalım;

Pandemi Sonrası Mobil Sanat: Evrim, Yeni Eğilimler ve Geleceğe Bakış

COVID-19 pandemisi, mobil sanatı—yani akıllı telefonlar, iPad’ler ve taşınabilir cihazlarla üretilen dijital eserleri—ön plana çıkaran bir dönem oldu. Ancak, bu alandaki görünürlük, etkileşim ve profesyonel tanınırlık açısından önemli dönüşümler yaşandı. Pandemi sonrası süreçte mobil sanatın karşı karşıya olduğu değişimler ve eğilimler şu başlıklarda özetlenebilir:

1. Ana Akım Tanınırlık ve Kurumsal Yaklaşım

Pandemi döneminde sanatçılar, yeni yaratım ve sergileme yöntemleri ararken mobil sanat da ilgi gördü. Bu ilgi, büyük müzeler ve galeriler tarafından da fark edildi ancak mobil sanat, genellikle dijital sanatın bir alt dalı olarak ele alındı ve bağımsız bir hareket olarak kabul edilmekte zorlandı.

  • Sotheby’s ve Christie’s gibi müzayede evleri, NFT tabanlı mobil sanat eserlerini satışa sundu.
  • Art Basel ve Frieze gibi büyük sanat fuarlarında mobil sanat örneklerine yer verilse de, yapay zeka ile üretilen sanat eserleri, bu alandaki geleneksel yaklaşımları gölgede bıraktı.
2. Dijital Platformlarda Doygunluk ve Görünürlük Sorunu

Pandemi sırasında Instagram, TikTok ve Behance gibi platformlar, mobil sanatçılar için güçlü bir vitrin sundu. Ancak içerik üretimindeki patlama, bireysel sanatçıların fark edilmesini zorlaştırdı.

  • Midjourney, DALL·E ve Stable Diffusion gibi yapay zeka araçlarının yükselişi, elle üretilen eserlere olan ilgiyi başka yönlere çekti ve özgünlük tartışmalarını beraberinde getirdi.
  • Mobil sanatçılar, daha niş kitlelere hitap eden özel gruplara ve platformlara yönelmeye başladı.
3. Mobil Sanat Yarışmalarının Değişen Yapısı

Pandemi öncesinde ve sırasında büyük ilgi gören Mobile Photography Awards (MPA) ve iPhone Art Awards (IPPAWARDS) gibi yarışmalar, mobil sanatçılar için önemli bir ortam sağlamıştı. Ancak 2021 sonrası dönemde birçok yarışma kapsamını daraltarak mobil sanatı genel fotoğrafçılık kategorileri içinde değerlendirmeye başladı.

4. Yapay Zekâ ve Üretken Sanatın Hakimiyeti

Pandemi sonrası dönemde yapay zeka ile sanat üretimi hızla yaygınlaştı. Bir zamanlar yenilikçi kabul edilen mobil sanat, AI destekli yaratıcı süreçlerin gölgesinde kaldı.

  • Midjourney gibi metine dayalı komutlarla resimler üretebilen yapay zeka sistemleri, mobil sanatın dijital ortamda rekabet gücünü azalttı.
  • Ancak bazı mobil sanatçılar, bu yeni akıma uyum sağlayarak el çizimi tekniklerini yapay zeka destekli süreçlerle birleştirmeye başladı.
5. NFT Çılgınlığı ve Sonrası

NFT’lerin itibar görmesi, mobil sanatçılara yeni bir gelir kaynağı oldu. Ancak 2022 ortasında NFT piyasasının çökmesiyle birlikte bu alan eskisi kadar cazip bir yatırım aracı olmaktan çıktı. Pek çok sanatçı ekonomik sürdürülebilirlik açısından zorlanırken, NFT’ler hâlâ bazı koleksiyoncular için değerini koruyor.

6. iPad ve Procreate’in Sektör Standardı Haline Gelmesi

Mobil sanat hâlâ akıllı telefonlarla üretilmeye devam etse de, iPad ve Apple Pencil, özellikle Procreate uygulamasıyla birlikte bu alanda öncü bir araç haline geldi.

  • 2023 sonunda tanıtılan Procreate Dreams, profesyonel animatörleri cezbederek animasyon odaklı dijital sanatta yeni bir dönem başlattı.
  • Telefonda yapılan mobil sanat, daha çok amatör ve günlük çizimler için kullanılan bir pratik hâline geldi.
7. Küçülen Ama Dirençli Bir Topluluk

Her ne kadar mobil sanat geniş kitlelerce daha az konuşulur hale gelse de, hala aktif bir yaratıcı topluluk var.

  • Instagram ve TikTok’ta  mobil sanatları öne çıkaran sanatçılar bulunuyor.
  • Procreate ve Adobe Fresco gibi yazılımlar, mobil sanatçılar için yeni özellikler geliştirmeye devam ediyor.
  • Fotoğraf ve dijital  tekniklerini birleştiren sanatçılar, hibrit eserlerle kendilerine özgün  bir alan yaratmayı sürdürüyor.
NEM – New Era Museum ve Mobil Sanatın Dönüşümü

Floransalı sanatçı Andrea Bigiarini tarafından kurulan New Era Museum (NEM), mobil fotoğrafçılığın meşruiyet kazanmasında önemli bir rol oynadı.

  • NEM, hepimizin bildiği klasik bir müze değil, dijital ve mobil sanatı sergileyen sanal bir platform olarak işlev gördü.
  • Facebook grupları üzerinden yaratıcı topluluklar oluşturuldu ancak pandemi sonrası dönemde bu platformların etkinliği azaldı.
  • Bugün Bigiarini’nin projeleri daha az görünür olsa da, bünyesindeki mobil sanatçılar yapay zeka ve yeni dijital araçlarla sanat üretmeye devam ediyor.

Mobil Sanat Yarışmaları: Hâlâ Etkin Olanlar

Her ne kadar bazı yarışmalar etkinliğini kaybetmiş olsa da, hâlâ prestijini koruyan birkaç büyük yarışma var:

  • iPhone Photography Awards (IPPAWARDS) – Yalnızca iPhone ile çekilen fotoğraflara özel en uzun soluklu yarışma.
  • Mobile Photography Awards (MPA) – Mobil fotoğrafçılığı tanıyan uluslararası bir yarışma.
  • MIRA Mobile Prize – Portekiz merkezli, mobil fotoğrafçılığa adanmış bir yarışma.

  • Mobil Sanatın Öncüleri ve Katkıları

    Mobil sanatın gelişiminde birçok sanatçı ve küratör önemli roller üstlendi. İşte bu alana yön veren dört önemli isim:

    Joanne Carter ve TheAppWhisperer

    Joanne Carter, mobil sanatın en etkili platformlarından biri olan TheAppWhisperer’ın kurucusu ve editoryal direktörüdür.

    • Mobil fotoğrafçılığı sadece teknik bir pratik değil, sanatsal bir anlatım biçimi olarak ele aldı.
    • TheAppWhisperer, eleştirel incelemeler, röportajlar ve küratörlü sanat seçkileriyle mobil sanatı tanıtmak ve teşvik etmek adına küresel bir hareketin parçası oldu.

    Manuela Matos Monteiro ve MIRA Mobile Prize

    Portekizli küratör ve fotoğrafçı Manuela Matos Monteiro, MIRA Mobile Prize’ı kurarak mobil fotoğrafçılığın sanatsal kimliğini güçlendirdi.

    • Porto merkezli MIRA Forum Galerisi’nde mobil sanat eserlerini sergileyerek bu alana akademik ve kültürel bir perspektif kazandırdı.
    • Mobil sanatın yalnızca bir teknik yenilik değil, sanatsal bir devrim olduğunu savundu.

    Andrea Bigiarini ve New Era Museum (NEM)

    Floransalı sanatçı Andrea Bigiarini, mobil sanatın meşruiyet kazanmasını amaçlayan New Era Museum’u (NEM)kurdu.

    • Dijital ve mobil sanat arasındaki sınırları ortadan kaldıran sanal bir platform oluşturdu.
    • Impossible Humans ve Most Wanted Visionaries gibi projelerle mobil sanatta kavramsal ve deneysel yaklaşımlara öncülük etti.

    Giulia Baita ve MAG MobileArtGroup

    İtalyan sanatçı Giulia Baita, MAG MobileArtGroup platformunu kurarak, mobil sanatçıları bir araya getiren bir topluluk oluşturdu.

    • Mobil sanatı demokratik bir sanat formu olarak tanımlayarak, her bireyin yaratıcı ifade gücünü destekledi.
    • Mobil cihazlarla yapılan dijital eserler ve illüstrasyonları yaygınlaştırdı.

Procreate ve Mobil Sanatın Yeni Yüzü

Procreate, mobil sanat dünyasında en güçlü dijital araçlardan biri haline geldi. Özellikle Procreate Dreams, animasyon sanatına yeni bir soluk getirdi.

  • Procreate toplulukları, sanatçılar için paylaşım, teknik bilgi ve diğer sanatsal gruplara meydan okuyor.
  • Instagram, Reddit ve Facebook grupları, mobil sanatçıların birbirleriyle etkileşime geçtiği alanlar olarak önemini kazanıyor.

Mobil Sanatın Geleceği

Sanat, teknolojiyle iç içe geçmiş bir dönüşüm sürecinde. Mobil sanat, yapay zeka ve artırılmış gerçeklik gibi yeniliklerle kendini sürekli güncellemek zorunda kaldı.

  • Sanatın demokratikleşmesi, mobil sanatın herkes tarafından ulaşılabilir olmasını sağladı.
  • Teknolojinin sanata entegrasyonu, sanatsal üretimin sınırlarını genişletti.

Mobil sanat artık sanatta büyük bir devrim olarak değil, dijital sanatın doğal bir parçası olarak görülüyor. Ancak hâlâ bu alana tutkuyla bağlı sanatçılar, yeni teknikler ve anlatım biçimleriyle çalışmalarına devam ediyor. Ancak ülkemizde durum biraz daha farklı, mobil sanat 5 yıl önce gördüğü ilgiyi kaybetmiş durumda.

Peki bu arada ben ne yapıyorum? Biz ne yapıyoruz?

  • Bu arada biz Tumobart sanatçıları olarak daha az sayıda üretsek de hala ver olmayı sürdürüyoruz. Ban kendi adıma`eskisi kadar olmasa da hala cep telefonu ile fotoğraflar çekip yine cep telefonu ile düzenliyor, bazı önemli mobil uygulamaları severek kullanmaya ve üretmeye devam ediyorum. Bunları da daha az da olsa paylaşmaya devam ediyorum. Benim gibi yapan arkadaşlarım var. Daha önceleri iPhone fotoğrafçılığı üzerine atölyeler ve eğitimler düzenlemiştim yine benzeri workshoplar ve geziler düzenlemeyi mobil sanatı kendi çevremde yeniden ayağa kaldırmaya çalışıyorum. Ne kdar başarılı olabileceğpiz bunu da zaman gösterecektir.
  • İzleyebildiğim kadarı ile Mehmet Duyulmuş, Esra Tanören, Nükhet Poda Göfer, Merih Soylu, Filiz Ak, Ceyhun Özener, Fatma Korkut, Beyhan Miroğlu, Mifdale Oğuzoğlu, Şengül Bekmez, Emir Kaluti, Damla Öksüz, Estel Rita Russo mobil fotoğraf ve sanatı ile hala ilgililer. İsmini buara sehven saymayı ihmal ettiğim başka mobil sanatla ilgili sanatçılar varsa bana ulaşıp bilgi paylaşırlarsa sevinirim.